Inleiding
Zakāt wordt traditioneel begrepen als een vast percentage van iemands vermogen, maar komt dit overeen met de boodschap van de Koran? Een diepere analyse toont aan dat zakāt in de Koran veel meer is dan alleen een financiële verplichting—het is een principe van zuivering, ethische herverdeling en sociale rechtvaardigheid.
Dit artikel onderzoekt hoe zakāt in de Koran wordt gedefinieerd, de relatie met ṣalāt en hoe de ware betekenis ervan is overschaduwd door latere hadith-gebaseerde interpretaties.
1. De Etymologie van Zakāt: Zuivering en Groei
Het woord zakāt (زكاة) komt van de wortel z-k-w (ز-ك-و), wat betekent zuiveren, groeien en bloeien. Dit suggereert dat zakāt niet slechts een belasting is, maar een proces van morele en economische zuivering, dat ervoor zorgt dat rijkdom en middelen bijdragen aan een rechtvaardige samenleving.
2. Wat is een Universele Betekenis van Zakāt?
Door de gehele Koran verwijst zakāt consequent naar een actief zuiveringsproces. Het is zowel een moreel als economisch principe gericht op een rechtvaardige verdeling van middelen.
💡 Universele Betekenis:
“Rechtvaardige zuivering en groei.”
🔹 Waarom?
- Deze definitie is toepasbaar op alle verzen in de Koran waarin zakāt wordt genoemd, zonder het te beperken tot een vast percentage van iemands bezit.
- In 19:31, waar Isa (Jezus) zegt dat hem zakāt is opgelegd → Dit kan niet alleen materiële liefdadigheid betekenen, maar ook algemene zuivering en oprechte daden.
- In 7:156 wordt zakāt gekoppeld aan algemene goedheid en morele zuivering, wat de bredere betekenis bevestigt.
3. Zakāt in de Koran: Meer dan een Vast Percentage
Traditionele interpretaties van zakāt schrijven een vaste 2,5% belasting voor, vaak jaarlijks betaald. De Koran presenteert zakāt echter als een bredere ethische verplichting in plaats van een rigide financiële regel.
🔹 Zakāt wordt geassocieerd met zuivering en ethisch geven:
“Neem van hun bezit een zakāt waarmee je hen zuivert en verheft, en steun hen.” (9:103)
🔹 Zakāt is gekoppeld aan productiviteit, niet aan een vast jaarlijks bedrag:
“En geef wat het toekomt op de dag van de oogst.” (6:141)
Dit betekent dat zakāt is verbonden met inkomen en productie, wat wijst op een dynamische vorm van herverdeling in plaats van een vaste jaarlijkse belasting.
🔹 Zakāt draait om eerlijke economische verdeling, niet om liefdadigheid:
“En zij die de ṣalāt onderhouden en een rechtvaardig deel van hun rijkdom bestemmen voor hen die vragen en hen die verstoken zijn van middelen.” (70:23-25)
Dit bevestigt dat zakāt gericht is op economische rechtvaardigheid, in plaats van louter vrijwillige giften.
📌 Conclusie: De Koran definieert zakāt als een continu proces van zuivering en eerlijke economische herverdeling, niet als een star belastingstelsel.
4. De Verbinding tussen Zakāt en Ṣalāt
Zakāt en ṣalāt worden vaak samen genoemd in de Koran, wat aangeeft dat beide concepten diep met elkaar verbonden zijn.
🔹 Zakāt en ṣalāt als fundamentele principes van geloof:
“En zij werden slechts bevolen Allah toegewijd te dienen, oprecht in het geloof, de ṣalāt in stand te houden en de zakāt te geven. Dat is de rechte religie.” (98:5)
🔹 Zakāt als onderdeel van sociale en morele rechtvaardigheid:
“Degenen die, als Wij hen op aarde vestigen, de ṣalāt in stand houden en de zakāt geven, en het goede gebieden en het verwerpelijke verbieden. En aan Allah behoort de uiteindelijke beslissing.” (22:41)
📌 Conclusie: De Koran presenteert zakāt en ṣalāt als principes van spiritueel en maatschappelijk evenwicht, niet als louter rituele verplichtingen.
5. De Hadith-gebaseerde Vertekening van Zakāt
Eeuwen na de openbaring van de Koran werden hadith-verzamelingen opgesteld die zakāt vastlegden als een rigide belastingsysteem, met specifieke percentages en categorieën die niet in de Koran te vinden zijn. Dit staat in contrast met het Koranische concept van zakāt als een dynamische, contextafhankelijke verplichting gebaseerd op economische activiteit.
🔹 De Koran specificeert nooit een vast percentage voor zakāt.
🔹 De Koran koppelt zakāt aan inkomen en productiviteit, niet aan jaarlijkse vermogensbelasting.
🔹 De Koran benadrukt zakāt als een morele verantwoordelijkheid in plaats van een door de staat opgelegde belasting.
📌 Conclusie: Het hadith-gebaseerde zakāt-systeem reduceerde een Koranisch principe van zuivering en rechtvaardigheid tot een mechanische financiële verplichting, waardoor de diepere ethische betekenis verloren ging.
6. Wat Betekent Zakāt Echt Volgens de Koran?
Door de Koran alleen te volgen, zien we dat zakāt betekent:
✔ Een continu proces van zuivering van bezit en karakter.
✔ Een eerlijke en rechtvaardige herverdeling van middelen op basis van productiviteit.
✔ Een maatschappelijke verplichting om economische uitbuiting te voorkomen en rechtvaardigheid te garanderen.
📌 Een laatste vraag voor aanhangers van hadith-gebaseerde zakāt:
👉 Waarom vertrouwen op menselijke overleveringen om zakāt te definiëren, terwijl de Koran voldoende is en een complete definitie biedt?
7. Conclusie
De Koran presenteert zakāt als een systeem van economische rechtvaardigheid en zuivering, niet als een star belastingstelsel. De hadith-gebaseerde interpretatie van zakāt kan worden weerlegd door:
✔ Te benadrukken dat zakāt gekoppeld is aan productiviteit en eerlijkheid, niet aan een vast percentage.
✔ Te onderstrepen dat de Koran een complete leidraad is (6:38).
✔ Aan te tonen dat hadith-literatuur later ontstond en geen deel uitmaakt van de goddelijke openbaring.
💡 Zakāt, zoals gedefinieerd in de Koran, is een dynamische en continue praktijk van economische rechtvaardigheid en zuivering—ver verwijderd van de rigide formules die later werden opgelegd. 🚀
